Άνοια : Η Σημασία Της Έγκαιρης Ανίχνευσης Και Διάγνωσης
Η 21 Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Νόσου Alzheimer, ημέρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την άνοια.
Η άνοια αποτελεί σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από προοδευτική έκπτωση της μνήμης, του γνωστικού πεδίου και της συνολικής λειτουργικότητας του ατόμου.
Η έγκαιρη αναγνώριση και διάγνωση έχουν ουσιαστική σημασία, τόσο για την εφαρμογή κατάλληλων θεραπευτικών παρεμβάσεων όσο και για τον προγραμματισμό της ζωής του ασθενούς και της οικογένειάς του.
Η ανάγκη έγκαιρης δράσης στην αντιμετώπιση της νόσου αποτυπώνεται στο σύνθημα “Time to Act on Dementia”.
Επιδημιολογικά και κλινικά δεδομένα
Σε ηλικίες άνω των 60 ετών, η συχνότερη μορφή είναι η νόσος Alzheimer (AD), ακολουθούμενη από την αγγειακή άνοια και, σε μικρότερο ποσοστό, άλλες μορφές, όπως η άνοια που σχετίζεται με τη νόσο Parkinson.
Αντίθετα, σε ηλικίες κάτω των 60 ετών, η μετωποκροταφική άνοια εμφανίζεται με συχνότητα ίση ή και μεγαλύτερη από τη νόσο Alzheimer.
Η Νόσος Αλτσχάιμερ (AD) είναι εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου, με πρώιμη εμφάνιση διαταραχών της μνήμης και του λόγου.
Σημαντική είναι η αναγνώριση της Ήπιας Γνωστικής Διαταραχής (MCI), κατάστασης που χαρακτηρίζεται από ήπια έκπτωση μνημονικών ή εκτελεστικών λειτουργιών, χωρίς όμως ουσιαστική διαταραχή της καθημερινής δραστηριότητας.
Η MCI έχει πιθανότητα 12% ανά έτος να εξελιχθεί σε άνοια, ενώ σε ποσοστό 15–30% παρατηρείται επάνοδος στη φυσιολογική γνωστική λειτουργία.
Κλινικά σημεία και έγκαιρη αναγνώριση
Τα ύποπτα σημεία που πρέπει να κινητοποιούν τον κλινικό για περαιτέρω διερεύνηση περιλαμβάνουν:
- Απώλεια πρόσφατης μνήμης με επίπτωση στην καθημερινότητα (λήθη ραντεβού, αντικειμένων, ονομάτων).
- Δυσκολία στη συγκέντρωση, οργάνωση και εκτέλεση γνώριμων δραστηριοτήτων (π.χ. οικονομική διαχείριση).
- Αποπροσανατολισμός σε χώρο και χρόνο, οπτικοχωρικές δυσκολίες.
- Διαταραχές λόγου και εύρεσης λέξεων.
- Κοινωνική απόσυρση.
- Αλλαγές στην προσωπικότητα ή συμπεριφορά, με πιθανά στοιχεία καχυποψίας ή επιθετικότητας.
Η εκτίμηση του συνοδού είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς οι συγγενείς συχνά παρατηρούν τις πρώτες μεταβολές πριν αυτές γίνουν αντιληπτές από τον ίδιο τον ασθενή.
Ειδικές μορφές άνοιας
Η Πρωτοπαθής Προοδευτική Αφασία αποτελεί χαρακτηριστική οντότητα, η οποία μπορεί να εξελιχθεί είτε σε μετωποκροταφική άνοια είτε σε Alzheimer.
Η διαφοροδιάγνωση απαιτεί προσεκτική αξιολόγηση και αποκλεισμό αναστρέψιμων αιτίων γνωστικής έκπτωσης (π.χ. μεταβολικές, ενδοκρινολογικές, φαρμακευτικές αιτίες).
Ο ρόλος της διάγνωσης
Η άνοια δεν αποτελεί φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Η έγκαιρη και τεκμηριωμένη διάγνωση επιτρέπει:
- Έναρξη φαρμακευτικών και μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων.
- Ορθή ενημέρωση για την πορεία της νόσου και τις διαθέσιμες υπηρεσίες υποστήριξης.
- Προγραμματισμό αποφάσεων που αφορούν την καθημερινότητα και το μέλλον του ασθενούς.
- Βελτιστοποίηση της ποιότητας ζωής του ασθενούς και της οικογένειάς του.
Η κλινική πράξη απαιτεί ολοκληρωμένη αξιολόγηση, που περιλαμβάνει νευροψυχολογικά εργαλεία, απεικονιστικές εξετάσεις και εργαστηριακό έλεγχο.
Στο ιατρείο μας λειτουργεί πλήρες τμήμα αξιολόγησης και σωστής διαγνωστικής προσέγγισης, με δυνατότητα ηλεκτροεγκεφαλογραφικής (ΗΕΓ) καταγραφής και παρακολούθησης.
Παράλληλα, παρέχεται ενημέρωση για νεότερες θεραπευτικές εξελίξεις και λιγότερο συχνές μορφές άνοιας.
Συμπέρασμα
Η άνοια αποτελεί πολυπαραγοντική νευροεκφυλιστική διαταραχή με σοβαρές επιπτώσεις για τον ασθενή και το οικογενειακό του περιβάλλον.
Η πρώιμη διάγνωση και η ολιστική προσέγγιση είναι καθοριστικές για τη βελτίωση της πρόγνωσης.
Το σύνθημα “Time to Act on Dementia” δεν αποτελεί απλή υπενθύμιση, αλλά πρακτική κατεύθυνση για τον κλινικό και τον ασθενή.
Επόμενο βήμα
Αν έχετε εντοπίσει στον εαυτό σας ή σε οικείο σας πρόσωπο συμπτώματα που παραπέμπουν σε γνωστική έκπτωση, επικοινωνήστε με το ιατρείο μας για ολοκληρωμένη αξιολόγηση.
Η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει πρόσβαση στις πιο σύγχρονες θεραπευτικές επιλογές και βελτιώνει την ποιότητα ζωής τόσο του ασθενούς όσο και της οικογένειάς του.
